Thermotherapie – hoe je warmte en kou kunt gebruiken voor herstel

Activiteit en rust – de mens heeft beide nodig. Want na elke belasting zijn we moe. En om weer in balans te komen moeten we zorgen voor ontlasting. Dat lukt door regeneratie, zowel lichamelijk als geestelijk. Regeneratie is een elementaire behoefte en de sleutel om weer in balans te komen.

Ongeacht of het mentaal is, of na het sport: je kunt je actief herstellen stimuleren en verbeteren, bijvoorbeeld door thermotherapie. Daaronder vallen zowel de warmte- als de koudetherapie, ook wel cryotherapie genoemd. Beide therapievormen heb andere effecten op het lichaam, op de huid, de banden, pezen, spieren en fascia. En overeenkomstig zijn verschillende behandelingen op verschillende tijden zinnig: soms willen vermoeide spieren graag een warm bad, soms werken koelpakkingen uitstekend. Je moet dus weten, hoe de diverse temperaturen werken en hoe je met warmtetherapie en koude behandelingen je herstel gericht kunt verbeteren.

Koele temperaturen stimuleren herstel, omdat kou de spierspanning beïnvloedt: een korte koudeprikkel verhoogt de spanning, terwijl een lange prikkel de spieren losmaakt en ontspant. Op deze manier kunnen via koudetherapie, ook wel cryotherapie genoemd, diepe spanningen worden losgemaakt.

Tijdens een koudebehandeling, vertraagt bovendien je stofwisseling en de bloedvaten worden nauwer tot in de diepere weefsellagen. Zo kunnen via jou de therapie bijvoorbeeld ontstekingen worden ingedamd. De pijn van een ontsteking ontstaat ook door de sterke doorbloeding van het ontstoken weefsel. Deze wordt bij het koelen verminderd en het kloppende drukgevoel wordt verzacht.

Ook bij talrijke sportblessures helpt kou: kou verzacht de pijn direct en vermindert de zwelling, omdat door het koelen minder vloeistof uit lymfe- of bloedvaten vrijkomt.

Er zijn diverse opties om het regeneratie--effect van kou te gebruiken. Klassiekers zijn bijvoorbeeld ijszakken, koelcompressen of omslagen zoals koude kuitwikkelingen. Vooral om bij sportblessures snel te kunnen reageren zou bij de training de ijsspray bij de hand moeten zijn.

In de winter zorgt de sprong in de ijston buiten, het ijskoude meer of sneeuw voor afkoeling. Voor iets minder heftige die-hards zijn deelbaden, bijvoorbeeld een koud voetenbad, ook voldoende.

Geliefd zijn ook koudekamers: dit is een soort koudetherapie voor het gehele lichaam, die bijvoorbeeld wordt toegepast in fysiotherapie-praktijken, kuurklinieken en wellnessvoorzieningen. Zeer populär, vooral in de competitiesport, is de cryosauna. Deze kun je je voorstellen als een ton waar van boven je hoofd uitsteekt. De ton wordt gevuld met vloeibare stikstof. Dat koelt heel snel tot lager dan -100 °C. Je huidoppervlak wordt bij deze cryotherapie-behandeling sterk afgekoeld, terwijl de kerntemperatuur van je lichaam bijna normaal blijft. Het verblijf in de ton duurt maximaal drie minuten.

Hogere temperaturen stimuleren herstel, omdat bij warmtebehandelingen de doorbloeding wordt bevorderd. Dat kun je bijvoorbeeld zien in een heet bad, als je al na korte tijd een rode, dus sterk doorbloede, huid krijgt. Een goede doorbloeding is belangrijk voor de regeneratie en gezondheid, want met het bloed komen belangrijke voedingsstoffen in elke uithoek van je lichaam. Zo worden genezings- en regeneratieprocessen positief beïnvloed.

Warmte kan daarnaast de souplesse je bindweefsel verbeteren en werkt ontspannend. Zo worden overspannen spieren en fascia losgemaakt. Ook dit effect ken je van de warm badkuip: na het bad voelt het hele lichaam soepel en los aan, de spieren zijn geheel ontspannen.

Er zijn diverse opties om het herstel-effect van warmte te gebruiken. Dagelijkse klassiekers zijn warme baden of een hete douche na de sport. Dat voorkomt spierpijn. Ook saunabezoek is bijzonder geliefd, om alle spieren na een stevige belasting los te maken.

Als balsem bij pijnlijke ledematen werken warmwaterzakken, kersenpittenkussens, verwarmende zalven en warmtepads. Maar ook warmtetherapie-behandelingen met hete lucht, ultrageluid of infraroodbestraling zijn opties.

Bijzonder weldadig voor lichaam en geest zijn warmtepakkingen zoals modder, fango- of veenpakking.

Ook een zelfmassage met de BLACKROLL® werkt als warmte: je bevordert daarbij de doorbloeding en maakt verhardingen in de spieren, pezen en fascia los – en levert zo een actieve bijdrage aan je regeneratie.

05 Wanneer moet je geen thermotherapie (kou- of warmtetherapie) gebruiken?

Koude- en warmtebehandelingen hebben geweldige effecten op het lichaam, de huid, banden, pezen, spieren en fascia. En ze kunnen je herstel ondersteunen en verbeteren.

Maar er zijn uitzonderingen: taboe is thermotherapie bijvoorbeeld bij hart- en vaatziekten. Want grote temperatuurwisselingen belasten het hart. Van warmtebehandelingen moet je vooral afzien bij acute ontstekingen. En bij doorbloedings- en sensibiliteitsstoornissen van koudebehandelingen.

Bovendien belangrijk: omwikkel de warmte- c.q. koudebron voor het gebruik steeds met een doek, ongeacht of het de ijszak of de warmwaterzak is. Zo kun je warmte- of koudeschade op de huid voorkomen.