Heuppijn: veelvoorkomende oorzaken en behandeling

Lijd je aan pijn in de heup?

Heuppijn behoort tot de meest voorkomende pijnbeelden. Interessant daarbij is: betroffen personen kunnen de pijn in de heup / het bekken vaak niet precies aanwijzen. Dat komt doordat de heup, lies, het zitvlak en de onderrug nauw met elkaar verbonden zijn door fasciale structuren. Als de natuurlijke spanning van spierbindweefsel in de heup dan uit evenwicht raakt, dan ontstaat er heuppijn.

01. Wat is heuppijn?

Steeds meer jonge mensen hebben last van acute of chronische pijn in de heup, dus pijn die plots optreedt of langer dan drie maanden aanhoudt. Die kan na lichamelijke inspanning of ook in rust optreden. In de geneeskunde wordt heuppijn ook wel coxalgie genoemd. Veel getroffen personen verwarren heuppijn met heupartrose. Artrose is echter slechts een mogelijke oorzaak van de pijn. Er hoeft dus niet altijd meteen een heupprothese te dreigen. Vaker leidt de combinatie van verhardingen, verkortingen en verklevingen van de spieren en bindweefsel tot een verkeerde stand. Als het lichaam die verkeerde stand niet meer functioneel kan compenseren, dan wordt dat duidelijk gemaakt via pijn.

02. Wat zijn symptomen van heuppijn?

De symptomen die met heuppijn verbonden zijn, hangen af van de oorzaken. Vaak treedt pijn in de heup bij het opstaan, pijn in de heup bij het lopen, pijn in de heup bij het liggen op de zij of heuppijn na het joggen en pijn in de volgende gebieden op:

• binnenkant van de heup
• buitenkant van de heup
• bovenbeen
• liesstreek
• zitvlak

03. Heuppijn: Wanneer naar de dokter en naar welke?

Als de pijn je sterk beperkt in het dagelijkse leven: ga naar de dokter! Hij kan vaststellen of het om structurele veranderingen zoals heupartrose, een peesontsteking, fractuur of bursitis (slijmbeursontsteking) gaat.

Of je naar de dokter moet gaan, hangt van het soort pijn af. Je kunt het beste zelf inschatten of verder onderzoek noodzakelijk is. In geval van twijfel geldt: beter een keer te vaak naar de dokter dan een keer te weinig. Je kunt het beste eerst je huisarts raadplegen. Hij verwijst je indien nodig door naar de geschikte specialist: een orthopedist, internist, reumatoloog of chirurg.

Heb je acute pijn? Bijvoorbeeld na een ongeval of val? Dan moet je altijd een dokter raadplegen.

Vergeet echter niet: chronische pijn in de heupregio ontstaat juist vaak door stijfheid in het myofasciale systeem. Die stijfheid kun je met manuele therapie behandelen.

04. Hoe ontstaat heuppijn?

Verkorte spieren of verklevingen in het bindweefsel zijn vaak de oorzaak van de problemen. Om te begrijpen hoe heuppijn ontstaat, moeten we eerst bekijken hoe het heupgewricht is opgebouwd:

de heup is het gewricht dat het bekken met het bovenbeen verbindt. Het heupgewricht is een kogelgewricht en bestaat kort samengevat uit een gewrichtskop en de gewrichtskom. Na de knie is het heupgewricht het grootste gewricht van het menselijk lichaam en het draagt ongeveer 60 procent van je gewicht. Binnen en buiten het gewrichtskapsel bevinden zich gewrichtsbanden die bijdragen aan de stabiliteit. Het gewrichtskapsel ligt in twee lagen rond de spieren, in totaal maar liefst 26. Je ziet het: de opbouw van het heupgewricht is complex. Daarom kunnen ook de oorzaken veelzijdig zijn. De juiste diagnose is absoluut noodzakelijk voor de behandeling van heuppijn.

Heuppijn kan op basis van de oorzaak in drie grote groepen ingedeeld worden:

Natuurlijk wordt de pijn in de praktijk niet altijd in een van deze gebieden vastgesteld. Niet zelden is het een combinatie van die drie gebieden die tot heuppijn leidt. Toch kan het nuttig zijn om die drie gebieden te kennen. Alleen zo kun je inschatten waar de pijn vandaan kan komen.

„Heuppijn ontstaat in de meeste gevallen door te hoge spanning van de spieren en fasciën en door verkortingen vanwege eenzijdige belasting bij sport of werk. Als de onevenwichten niet met myofasciale oefeningen worden tegengegaan, dan verslijt het gewrichtskraakbeen sneller door de hogere druk. Dat leidt dan tot wijdverspreide artrose. De BLACKROLL®-oefeningen zijn een doeltreffend hulpmiddel voor wie pijn in de heup zelf tijdig wil behandelen.“ Dr. Torsten Pfitzer, holistisch pijntherapeut en gezondheidscoach

05. Behandeling van heuppijn

Er bestaat jammer genoeg geen wondermiddel tegen heuppijn. Zoals zo vaak moet je de oorzaken tegengaan om voor de lange termijn van de problemen verlost te raken. Met de BLACKROLL®-producten kun je vooral peri-articulaire en uitstralende pijn in de heup behandelen. Natuurlijk kan manuele therapie door de fysiotherapeut in combinatie met fysische behandelingsmethoden (elektrotherapie, koude- / warmtetherapie enz.) tot pijnverlichting bijdragen. Het is belangrijk dat je deze passieve behandelingen combineert met een actieve behandeling.

Wat heb je daarvoor nodig? Een verandering van je leefgewoonten en veel geduld. Maar maak je geen zorgen: met de juiste behandeling kom je weer van je heuppijn af:

1) Mobilisatie en losmaken van de spieren in de heupregio

Door klassieke fasciatraining met de BLACKROLL®-producten kun je de structuren in het heupgebied losmaken. Dat vermindert de spanning in de spieren en kan de pijn verlichten. Behandel daarbij de volgende gebieden:

• heupbuigers
• bilspieren
• bovenbeenspieren aan alle kanten
• onderrug

2) Rekken van de spieren om de beweeglijkheid te herstellen

Is het weefsel losgemaakt? Perfect. Nu is het belangrijk om met rekoefeningen de structuren rond je heup weer wat langer te maken. Het is de bedoeling dat de heupkop niet meer zo hard in de gewrichtskom getrokken wordt. Dat is belangrijk om artrose te voorkomen.

3) Activeren en versterken van de spieren in de heupregio

Bepaalde spiergroepen hebben te lijden onder de overwegend sedentaire levensstijl en eenzijdige bewegingen. De spieren worden dus niet meer aangestuurd zoals het zou moeten. Het gevolg: onfysiologische krachtinwerking op het gewricht. Met gerichte activerings- en integratieoefeningen kun je het myofasciale evenwicht herstellen.

06. Zo kun je heuppijn voorkomen

Heb je je pijn onder controle gekregen? Zorg er dan voor dat dat ook zo blijft en verander je levensstijl:

• probeer je gewicht bij het zitten / staan gelijkmatig over de beide zitknobbels of benen te verdelen.
• Als je veel zittend werkt, neem dan regelmatig een pauze om te bewegen.
• Let op een uitgebalanceerde voeding en houd je lichaamsgewicht onder controle.
• Maak stijfheid los met bindweefseltraining.
• Doe regelmatig gerichte mobilisatie- en activeringsoefeningen.
• Beweeg regelmatig (let erop dat de bewegingen geen pijn veroorzaken).

Hefpijn kan door een verscheidenheid aan factoren worden veroorzaakt, waarbij botverslijtage en stofwisselingsziekten twee belangrijke oorzaken zijn. Deze problemen tasten de functionaliteit en structuur van het heupgewricht diepgaand aan en kunnen leiden tot langdurige klachten en aandoeningen.

Botverslijting, medisch bekend als artrose, is een van de meest voorkomende oorzaken van heuppijn, vooral op oudere leeftijd. Artrose ontstaat wanneer het beschermende kraakbeen, dat de uiteinden van de botten in het gewricht bedekt, slijt. Dit proces leidt tot pijn, stijfheid en bewegingsbeperkingen. Botverslijting in de heup kan het directe gevolg zijn van veroudering, overbelasting of eerdere verwondingen. Ook overgewicht draagt bij aan een snellere slijtage door de verhoogde belasting van het gewricht.

Stofwisselingsziekten zoals diabetes of jicht kunnen eveneens heuppijn veroorzaken. Deze aandoeningen beïnvloeden de algehele gezondheidstoestand van het lichaam en kunnen specifieke problemen in de heupgewrichten veroorzaken. Diabetes kan bijvoorbeeld leiden tot een verminderde bloedcirculatie, wat de voeding van het gewrichtskraakbeen belemmert en de slijtage versnelt. Jicht, een vorm van artritis, ontstaat door de ophoping van urinezuurkristallen in de gewrichten, wat hevige pijn en ontstekingen kan veroorzaken.

De diagnose en behandeling van heuppijn als gevolg van botverslijting of stofwisselingsziekten vereisen uitgebreide medische zorg. Naast de symptomatische behandeling van de pijn is het vaak noodzakelijk om het onderliggende ziekteproces aan te pakken. Dit kan een combinatie zijn van medicatie, fysiotherapie, veranderingen in levensstijl en, in gevorderde gevallen, chirurgische ingrepen.

Een vroege diagnose en passende behandeling zijn cruciaal om de levenskwaliteit te behouden en verdere schade aan het heupgewricht te voorkomen. Mensen die lijden aan stofwisselingsziekten of tekenen van botverslijting opmerken, moeten daarom niet aarzelen om medisch advies in te winnen.

Osteoporose en coxartrose in relatie tot heuppijn

Osteoporose en coxartrose zijn twee aandoeningen die aanzienlijk kunnen bijdragen aan heuppijn, maar verschillende pathofysiologische oorzaken hebben.

Osteoporose is een botziekte die wordt gekenmerkt door een afname van de botdichtheid en -massa, waardoor de botten zwak en vatbaar voor breuken worden. Hoewel osteoporose zelf geen directe pijn veroorzaakt, kunnen de resulterende botbreuken en microfracturen, met name in de wervelkolom en heup, aanzienlijke pijnklachten veroorzaken. De heup is een van de belangrijkste gebieden waar fracturen optreden bij mensen met osteoporose. Zo’n breuk kan plotseling ontstaan, bijvoorbeeld door een val, of zich geleidelijk ontwikkelen, wat leidt tot chronische pijnklachten.

Coxartrose, ook bekend als heupartrose, verwijst specifiek naar slijtage van het heupgewricht. Het is een vorm van artrose waarbij het gewrichtskraakbeen langzaam afbreekt. Dit leidt tot pijn, stijfheid en een verminderde bewegingsvrijheid van de heup. Coxartrose ontwikkelt zich doorgaans geleidelijk over meerdere jaren en is vaak het gevolg van een combinatie van genetische factoren, veroudering en eerdere gewrichtsbeschadigingen. Overgewicht en bepaalde leefstijlfactoren kunnen het risico op coxartrose verder vergroten.

De behandeling van heuppijn als gevolg van osteoporose of coxartrose vereist een multidisciplinaire aanpak. Bij osteoporose ligt de focus op het versterken van de botten door middel van medicatie die de botdichtheid verhoogt en op maatregelen ter voorkoming van vallen. Een uitgebalanceerd dieet, rijk aan calcium en vitamine D, en regelmatige botversterkende oefeningen zijn eveneens van essentieel belang.

Bij coxartrose richt de behandeling zich op pijnverlichting en het verbeteren van de gewrichtsfunctie door middel van fysiotherapie, gewichtsbeheersing en indien nodig pijnstillers. In vergevorderde gevallen kan een chirurgische ingreep, zoals het vervangen van het heupgewricht door een prothese, noodzakelijk zijn om de levenskwaliteit van de patiënt te herstellen.

In veel gevallen is een vroege diagnose cruciaal om de progressie van de ziekte te vertragen en de levenskwaliteit te behouden. Patiënten die tekenen van heuppijn ervaren, wordt daarom aangeraden tijdig medisch advies in te winnen om de onderliggende oorzaken vast te stellen en een passende behandeling te starten.

Heuppijn bij het liggen kan een belastend en storend probleem zijn dat de slaap en de algehele levenskwaliteit beïnvloedt. Deze pijn kan door een verscheidenheid aan oorzaken worden veroorzaakt, waaronder spierverspanningen, gewrichtsproblemen zoals artritis of bursitis, verwondingen zoals een heupfractuur of problemen met de tussenwervelschijven die op de ischiaszenuw kunnen drukken. De symptomen kunnen variëren van doffe pijn tot scherpe of branderige pijn en kunnen zowel de heup zelf als aangrenzende gebieden zoals de billen of de dijen aantasten.

Bij het liggen kan de druk op de heup en de omliggende weefsels de pijn verergeren of veroorzaken. Dit kan ertoe leiden dat de getroffen persoon moeite heeft om in een bepaalde positie te blijven, wat kan leiden tot slaapproblemen. Bovendien kunnen heuppijn bij het liggen ook het gevolg zijn van bestaande problemen zoals onvoldoende matrasondersteuning of een ongunstige slaappositie.

Om heuppijn bij het liggen te verlichten, kunnen verschillende maatregelen worden genomen. Dit omvat het aanpassen van de slaappositie, het gebruik van speciale kussens ter ondersteuning van de heup, of het uitproberen van verschillende matrasssoorten om te bepalen welke het beste helpt bij het verlichten van de klachten. Fysiotherapie, ontstekingsremmende medicijnen en gerichte oefeningen om de heupspieren te versterken kunnen ook helpen de pijn te verminderen en de mobiliteit te verbeteren.

Heuppijn bij het lopen kan ook een verscheidenheid aan oorzaken hebben en is vaak een waarschuwingssignaal voor problemen in het heupgewricht of de omliggende structuren. Deze pijn kan optreden tijdens het lopen, omdat de belasting op het heupgewricht en de omliggende spieren en ligamenten toeneemt. Typisch voelt de pijn als een dof ongemak of als scherpe, stekende pijn die zich in het heupgebied of in de dij kan manifesteren.

De oorzaken van heuppijn bij het lopen kunnen variëren van overbelasting of spierverspanningen tot ernstigere problemen zoals artritis, bursitis, heupimpingement of een heupfractuur. Het is belangrijk om deze pijn niet te negeren, omdat het de mobiliteit kan beïnvloeden en kan wijzen op een onderliggende aandoening die mogelijk behandeld moet worden.

Fysiotherapie speelt een centrale rol in de behandeling en revalidatie van heuppijn. Door gerichte oefeningen en manuele therapietechnieken kan niet alleen de pijnsymptomatiek worden verlicht, maar kan ook de oorzaak van de klachten worden aangepakt. De sleutel tot een succesvolle revalidatie ligt in de individuele aanpassing van de therapie aan de behoeften en specifieke problemen van de patiënt. Hier zijn enkele kernaspecten van fysiotherapie en revalidatie bij heuppijn:

1. Beoordeling en diagnose: Allereerst voert de fysiotherapeut een grondig onderzoek uit om de exacte oorzaak van de heuppijn te identificeren. Dit omvat vaak een beoordeling van de houding, de bewegelijkheid van het heupgewricht, de spierkracht en -spanning, evenals de werking tijdens het lopen en andere activiteiten.

2. Pijnmanagement: In het begin van de behandeling ligt de focus vaak op pijnverlichting. Dit kan door verschillende methoden worden bereikt, waaronder ijs- of warmtebehandelingen, elektrotherapie of zachte mobilisatietechnieken die helpen om ontstekingen te verminderen en pijn te minimaliseren.

3. Mobilisatie en rekken: Een belangrijk onderdeel van de therapie is het werken aan de beweeglijkheid van de heup. Door specifieke rekoefeningen worden verkorte spieren losgemaakt, wat leidt tot een verbeterde bewegingsvrijheid.

4. Versterking: Een centraal aspect van de revalidatie is het versterken van de spieren rond het heupgewricht. Een sterke spiermantel ondersteunt het gewricht, verbetert de houding en voorkomt toekomstige blessures. De fysiotherapeut stelt een individueel oefenprogramma samen dat gericht is op de spieren die nodig zijn voor de stabilisatie en correcte functie van de heup.

5. Functionele training: Om ervoor te zorgen dat de verbeteringen ook in het dagelijks leven standhouden, integreert de therapeut functionele oefeningen die alledaagse bewegingen simuleren. Het doel is om de heup onder realistische omstandigheden te versterken en de belastbaarheid te verhogen.

6. Advies en preventie: Naast de directe behandeling is advies een belangrijk onderdeel van fysiotherapie. De therapeut geeft tips over ergonomie op de werkplek, de juiste lichaamshouding en gedragingen die helpen om heuppijn in de toekomst te voorkomen.

Fysiotherapie en revalidatie zijn vaak een proces dat geduld en inzet van de patiënt vereist. Regelmatige afspraken en het consequent uitvoeren van de aanbevolen oefeningen thuis zijn essentieel voor het succes van de behandeling. Een proactieve benadering van het herstel van de functie en het verlichten van pijn stelt veel patiënten in staat om weer een actief en pijnvrij leven te leiden.

Heuppijn die uitstraalt naar het been kan een aanwijzing zijn voor verschillende onderliggende problemen. Veelvoorkomende oorzaken zijn hernia's, ischias of problemen in het heupgewricht zelf, zoals artritis of heupimpingement. Deze pijn kan als dof, stekend of branderig worden ervaren en uitstralen langs het been tot aan de voet.

Ischias is een veelvoorkomende oorzaak van heuppijn die uitstraalt naar het been. Dit betreft een irritatie of compressie van de ischiaszenuw, die van de onderrug naar het been loopt. Hernia's of vernauwingen in de wervelkolom kunnen deze zenuw irriteren en pijn in de heup veroorzaken, evenals gevoelloosheid of tintelingen in het been.

Naast de conventionele geneeskunde en fysiotherapie zijn er verschillende alternatieve therapieën en hulpmiddelen die mensen met heuppijn kunnen ondersteunen. Deze methoden kunnen aanvullend op traditionele behandelingen worden gebruikt om pijn te verlichten, de mobiliteit te verbeteren en het herstelproces te bevorderen. Hier volgt een overzicht van enkele populaire alternatieve therapieën en hulpmiddelen:

1. Acupunctuur: Deze traditionele Chinese geneeskundige methode kan worden gebruikt om pijn te verlichten bij heuppijn. Door het inbrengen van fijne naalden op specifieke lichaamspunten zou de stroom van Qi (levensenergie) in balans moeten worden gebracht en de pijn verminderd.

2. Osteopathie: Osteopathische behandelingen richten zich op het versterken van het musculoskeletale systeem door manuele therapietechnieken. Het doel is om de lichaamsstructuur in balans te brengen en zo pijn en ongemak te verlichten.

3. Yoga en Pilates: Deze zachte vormen van oefeningen bevorderen flexibiliteit, kracht en lichaamsbewustzijn. Oefeningen die specifiek gericht zijn op de heup kunnen helpen om spanning te verlichten, de houding te verbeteren en het pijnniveau te verlagen.

4. Massage: Therapeutische massages kunnen spanning in het gebied van de heup en de onderrug verminderen, de bloedcirculatie bevorderen en bijdragen aan pijnverlichting.

5. Zwemmen en watergymnastiek: Deze activiteiten zijn bijzonder gewrichtsvriendelijk en daarom uitstekend geschikt voor de revalidatie en preventie van heuppijn. Het water draagt het lichaamsgewicht en maakt pijnvrije beweging mogelijk.

6. Hulpmiddelen zoals orthopedische inlegzolen of steunbanden: Deze kunnen nuttig zijn bij bepaalde heupproblemen om afwijkingen te corrigeren en de heup tijdens beweging te stabiliseren.

7. Warmtetherapie en koudetherapie: Warmtebehandelingen kunnen de spieren ontspannen en pijn verlichten, terwijl koudebehandelingen ontstekingen en zwellingen kunnen verminderen.

Je voeding en andere levensstijl factoren spelen een grote rol bij heuppijn. Een uitgebalanceerd, voedzaam dieet kan niet alleen het algemene welzijn verbeteren, maar ook direct invloed hebben op ontstekingsprocessen in het lichaam en deze mogelijk verminderen.

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan Omega-3-vetzuren, zoals vis, lijnzaad en walnoten, evenals fruit en groenten die veel antioxidanten bevatten, kunnen ontstekingsremmend werken en daardoor bijdragen aan de verlichting van heuppijn.

Overgewicht is een extra belasting voor de heupgewrichten en kan het risico op heuppijn en degeneratieve aandoeningen zoals artritis verhogen. Gewichtsverlies door een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging kan daarom een positief effect hebben op de gezondheid van de heupen.

Regelmatige lichaamsbeweging en fysieke activiteit zijn ook essentieel om de spieren rondom de heup te versterken en de flexibiliteit te behouden. Een zittende levensstijl kan daarentegen leiden tot verkorting en verzwakking van de heupspieren, wat op zijn beurt pijn en functiestoornissen kan veroorzaken.

Andere levensstijl factoren, zoals het vermijden van nicotine en matig alcoholgebruik, spelen ook een rol voor de algehele gezondheid en kunnen indirect de gevoeligheid voor heuppijn beïnvloeden. Bovendien kan voldoende slaap en stressmanagement helpen om chronische ontstekingen in het lichaam te verminderen en het herstel te bevorderen.

Een combinatie van gezond eten, voldoende beweging, gewichtsbeheersing en algemeen welzijn heeft een aanzienlijke invloed op de preventie en verlichting van heuppijn. Een bewuste levensstijl kan dus worden gezien als een fundamentele pijler in de behandeling en preventie van heupklachten.