Impingement syndroom (subacromiaal pijnsyndroom)

Is de beweeglijkheid van je AC-gewricht beperkt en doet het pijn? Dan lijd je misschien aan het impingementsyndroom.

Het AC-gewricht is het meest beweeglijke kogelgewricht van het menselijk lichaam. Dat heeft echter ook een nadeel: de schouder is gevoelig voor letsels en slijtage. Verschillende factoren leiden bij het impingementsyndroom tot een pijnlijke inklemming van de zogenaamde supraspinatuspees tussen de kop van de bovenarm en het schouderdak. Vooral mensen die veel boven het hoofd werken, hebben er last van. Een jas aantrekken of op de betreffende schouder liggen kan pijn veroorzaken. Overbelasting, weefselveranderingen door slijtage, verkalking en ontstekingen kunnen schouderimpingement veroorzaken. Bij al deze factoren is er sprake van een verkeerde spierspanning, oftewel een onevenwicht in het spierbindweefsel. Het positieve daaraan: je kunt zelf iets doen om het evenwicht te herstellen en te zorgen dat je pijn tot het verleden behoort.

01. Wat is een impingementsyndroom?

Impingement is een Engels begrip en betekent “botsing”. Naast impingement in de schouder bestaat er ook heupimpingement. In het Nederlands noemen we het pijnbeeld aan de schouder ook “subacromiaal pijnsyndroom”. De rotator cuff is een groep spieren en pezen die het bot van je bovenarm aan de gewrichtskom van het schouderblad bevestigt. Deze spieren stabiliseren de schouder en maken het mogelijk dat je bovenarmen naar binnen en buiten kunnen draaien. Bij het subacromiaal pijnsyndroom (impingementsyndroom) treedt er een vernauwing op van de ruimte onder het schouderdak. Een slijmbeurs, de zogenaamde bursa subacromialis, en de supraspinatuspees worden ingeklemd tussen het schouderdak (acromion) en de kop van de bovenarm (humerus).

02. Wat zijn symptomen van het impingementsyndroom?

Bij het impingementsyndroom wordt een bewegingsbeperking in de schouder veroorzaakt. Je ervaart deze beperking vooral bij het zijdelings optillen van de armen, tussen 60 tot 120°. ‘s Nachts kan de pijn heviger zijn als je op de betreffende schouder ligt. De ruimte onder het schouderdak wordt beperkt en dat maakt de eenvoudigste alledaagse bewegingen tot een kwelling:

• pijn bij het optillen of spreiden van de armen
• pijn bij draaibewegingen van de armen
• klachten die naar de bovenarm of nek uitstralen
• pijn als je op de betreffende schouder ligt
• bewegingsbeperkingen in het AC-gewricht
• gevoel van zwakte in de arm
• abnormale geluiden in de schouder bij het optillen van de armen

Via de Painful Arc Test kun je snel en gemakkelijk ontdekken of er sprake is van het subacromiaal pijnsyndroom: Ga rechtop staan en laat je armen naast je lichaam hangen. Til nu de arm van de betreffende schouder zijdelings op, terwijl je handpalm naar beneden wijst. Als je het impingementsyndroom hebt, dan treedt de pijn op in de hoek tussen 60 en 120°. Dat kan een eerste zelfdiagnose zijn.

Over het algemeen ontstaan de klachten van het impingementsyndroom over een langere periode en zijn deze niet gevaarlijk. Bij hevige pijn, aanzienlijke bewegingsbeperking, plotse zwelling en roodheid raden we je aan een arts te raadplegen. Hij kan het klachtenbeeld volgens de voorschriften diagnosticeren en een gerichte behandeling opstarten.

03. Wat zijn de oorzaken van het subacromiaal pijnsyndroom?

Vaak is het impingementsyndroom een slijtageverschijnsel. Dit overkomt vooral mensen die veel boven het hoofd werken. Ook bepaalde sporten kunnen de problemen verergeren. Aan schouderimpingement lijden vooral:

• schilders
• autotechnici
• zwemmers
• tennissers
• bodybuilders en gewichtheffers
• volleyballers
• badmintonners
• handballers

Je vraagt je af welke sport je kan beoefenen bij het impingementsyndroom? Probeer de hierboven genoemde sporten niet te beoefenen tot je geen pijn meer hebt.

De anatomische oorzaken van het impingementsyndroom zijn complex. Botontkalking, slijmbeurs- en peesontstekingen alsook aangeboren factoren kunnen bijdragen tot het impingementsyndroom en kalkafzetting. In ieder geval wordt de ruimte tussen de kop van de bovenarm (humerus) en het schouderdak (acromion) beperkt. Dat wordt vaak veroorzaakt door een te grote spanning in de zijdelingse schouderspier (deltaspier), die niet door andere, te zwakke, schouderspieren kan worden gecompenseerd. Door het ruimtegebrek wordt de supraspinatuspees ingeklemd. Soms is ook de slijmbeurs (bursa subacromialis) geïrriteerd en ontstoken door de druk en dat doet pijn.

"Voor de vlotte werking van het AC-gewricht is een uiterst complex samenspel nodig van de betrokken structuren. Denk hierbij aan de spieren, het bindweefsel, de pezen en de ligamenten. Bij overbelasting kunnen deze snel tot veranderingen en bijgevolg pijn leiden. Een impingementsyndroom is weer goed onder controle te krijgen als er vroegtijdig tegenmaatregelen worden genomen zoals het uitvoeren van gepaste spier- en bindweefseloefeningen." Dr. Torsten Pfitzer, holistisch pijntherapeut en gezondheidscoach

04. Wat jou bij een impingementsyndroom in de schouder kan helpen

De behandeling van het subacromiaal pijnsyndroom is sterk afhankelijk van de ontwikkeling op dat moment. Over het algemeen geldt: hoe vroeger je met de behandeling start, des te sneller de klachten verdwijnen zonder operatieve ingreep. Wanneer moet een impingement geopereerd worden? Meestal is een schouderoperatie bij het impingementsyndroom niet nodig. Al naar gelang de omvang van het subacromiaal pijnsyndroom kan het helpen om de ontsteking eerst te remmen. Daarna kun je beginnen met de verdere behandeling. Voor een succesvolle behandeling bij het impingementsyndroom moet je de volgende maatregelen in je dagelijkse leven integreren:

• Myofasciale technieken
  Via zogenaamde SMT-oefeningen (Self Myofascial Treatment) kan je de verhardingen en verklevingen in het fasciale weefsel losmaken. Met deze oefeningen kun je de spanning in de schouder verlagen en dan verdwijnt de pijn. De producten van BLACKROLL® zijn daarvoor ideaal.
• AC-gewricht mobiliseren
  Als je weefsel losgemaakt is, dna kun je mobilisatieoefeningen uitvoeren. Deze zijn bedoeld om meer ruimte te creëren tussen de kop van de bovenarm en het schouderdak.
• Activering
  Het fysiotherapeutische uitgangspunt is het versterken van de omliggende spieren. Een gerichte activering van de juiste delen van de rotator cuff kan leiden tot meer ruimte onder het schouderdak.

Laat het niet zover komen en voorkom het subacromiaal pijnsyndroom!

Beperk typische bewegingen boven het hoofd in je dagelijkse leven - zoals op je zij slapen op dezelfde schouder met je arm omhoog gestrekt onder je hoofd - om het subacromiaal pijnsyndroom te voorkomen. Loop je door je beroep of sport een verhoogd risico op schouderimpingement? Voorkom vervelende schouderpijn dan met de volgende oefeningen.