De iliosacrale gewrichten verbinden het bovenlichaam met de benen en spelen een centrale rol bij al onze bewegingen. Door blokkades kunnen deze gewrichten in hun functie worden beperkt. In ons artikel informeren we je over de functies van het iliosacrale gewricht, de oorzaken van pijn en wat een ISG-blokkade kan veroorzaken.

De twee iliosacrale gewrichten (in de volksmond ISG) bevinden zich in het bekkengebied, tussen de darmbeenderen (ilium) en het heiligbeen (sacrum).

Ze vormen de verbinding tussen de bekkenring en de onderste wervelkolom. De ISG’s worden stevig bijeengehouden door banden en spieren, zodat ze tijdens het lopen het gewicht tussen de romp en de benen kunnen verdelen en bij het tillen en dragen van voorwerpen de druk naar de benen kunnen overbrengen.

Wanneer er een blokkade in het ISG optreedt, verschuiven de gewrichtsoppervlakken van het heiligbeen en het darmbeen. Doordat de kraakbeenoppervlakken van bot en gewricht bij elke beweging onbeschermd tegen elkaar wrijven, ontstaan pijn en aanzienlijke bewegingsbeperkingen. Dit kan de levenskwaliteit van de getroffenen sterk beïnvloeden. Deze klachten worden door specialisten het ISG-syndroom genoemd.

Kenmerkend zijn stekende of drukkende pijn in de onderrug, net boven de bilspieren, die kan uitstralen naar de lies of de bil.

De oorzaken van ISG-blokkades zijn divers. We bespreken enkele mogelijke oorzaken:

Een ISG-blokkade treedt op wanneer het heiligbeen-bekkengewricht beperkt of geblokkeerd is in zijn beweging. Dit kan verschillende symptomen veroorzaken, zoals:

• Lage rugpijn – Vaak voelbaar boven de bil, eenzijdig of aan beide kanten.

• Pijn in de bilstreek en heupen – Kan uitstralen naar de benen en zelfs tot de knie reiken.

• Moeite met zitten of staan – Langdurig in dezelfde houding blijven kan de pijn verergeren.

• Bewegingsbeperkingen en stijfheid – Vooral na het opstaan of na lange periodes van inactiviteit. 

• Uitstralende pijn en tintelingen – Soms tot in de lies of langs het been.

Als er sprake is van chronische instabiliteit in een of beide SI-gewrichten, kunnen er bij het opstaan knakkende geluiden optreden. Veel mensen ervaren ook een gevoel van beklemming in de heup of het wegzakken van het been.

De genoemde symptomen zijn niet altijd direct te herleiden tot het SI-gewricht. Problemen zoals hernia’s, spierspanningen, spit, ischias of heupproblemen kunnen vergelijkbare klachten veroorzaken. Echter, bij een SI-gewricht blokkade zijn zenuwen meestal niet direct aangedaan, waardoor gevoelsstoornissen zelden voorkomen.

Bij aanhoudende of hevige pijn is het belangrijk om een specialist te raadplegen. Een arts zal tijdens een lichamelijk onderzoek de houding en beweging analyseren en specifieke testen uitvoeren. Het SI-gewricht is goed voelbaar en kan in verschillende houdingen (zoals voorover buigen, buikligging of rugligging) worden beoordeeld.

Röntgenfoto’s van het bekken, de heup en de onderrug, evenals MRI- en CT-scans, kunnen helpen bij het stellen van een nauwkeurige diagnose en het uitsluiten van aandoeningen zoals artrose, wervelbreuken of een hernia. Reumatische aandoeningen kunnen via bloedonderzoek worden vastgesteld.

Een SI-gewricht blokkade is over het algemeen goed te behandelen. Bij aanhoudende pijn en klachten is het daarom belangrijk om tijdig een specialist te raadplegen en de juiste therapie te starten.

Er zijn verschillende manieren om een SI-gewricht blokkade te verhelpen. Vaak is een combinatie van meerdere behandelingen nodig om de normale functie van het gewricht te herstellen.

Enkele veelvoorkomende methoden om een SI-gewricht blokkade op te heffen, zijn:

De duur van een SI-gewrichtsblokkade en hoe lang iemand hierdoor ziek is, hangt van verschillende factoren af. Dit omvat onder andere de oorzaak en de ernst van de blokkade. Als er structurele veranderingen in het lichaam aanwezig zijn, duurt de behandeling en het herstel langer dan wanneer de blokkade alleen door een spierverrekking is veroorzaakt.

Ook de aard van de behandeling kan de duur van de blokkade beïnvloeden. Afhankelijk van welke behandelmethoden worden toegepast, kunnen deze verschillende tijdsperioden in beslag nemen. Dit houdt ook in dat de behandeling continu moet plaatsvinden om de duur van de blokkade te verkorten. Elk lichaam reageert anders op behandeling. Daarom kunnen bij mensen die met dezelfde methode worden behandeld, de resultaten met verschillende snelheden optreden.

Factoren zoals levensstijl, stressniveau, algemene gezondheid en het naleven van aanbevelingen van artsen, fysiotherapeuten en anderen spelen ook een rol bij de duur van de SI-gewrichtsblokkade.

Als er slechts sprake is van een lichte SI-gewrichtsblokkade, kan deze meestal binnen enkele weken worden verholpen. Bij complexere gevallen kan het ook een paar maanden duren voordat betrokkenen weer pijnvrij zijn en hun volledige bewegingsvrijheid hebben hersteld.

Ook al hebben veel patiënten angst dat de pijn door beweging alleen maar erger wordt, raden experts juist dit aan. Want bij (te lange) inactiviteit kan de musculatuur verzwakken en kan de stijfheid in het gewricht verergeren. In het ergste geval ontstaat hierdoor een chronische SI-gewrichtsblokkade. Lichte beweging kan daarom nuttig zijn om de spieren te ontspannen, de doorbloeding te bevorderen en de beweeglijkheid van het sacro-iliacale gewricht te verbeteren. Zachte rek- en strekoefeningen en gerichte oefeningen helpen de spieren rondom het gewricht te ontspannen en aanwezige verhardingen op te lossen. In veel gevallen kan beweging zelfs helpen om het SI-gewricht weer in zijn normale positie te brengen.

In acute fasen en wanneer de pijn erg sterk is, kan een pijntherapie met ontstekingsremmende middelen in eerste instantie verlichting bieden.

Bij een SI-gewrichtsblokkade is ook de juiste positie bij het liggen of slapen belangrijk. Want een verkeerde lig-/slaappositie kan het getroffen gewricht nog meer belasten en de klachten verergeren. Als ideale positie bij een SI-gewrichtsblokkade raden experts de rugligging aan met een dun kussen. In tegenstelling tot de zijligging wordt het gewricht hierdoor niet eenzijdig belast.
 

Een SI-gewrichtsblokkade zelf heeft doorgaans geen directe invloed op de spijsvertering. Het sacro-iliacale gewricht bevindt zich in het gebied van de onderrug en het bekken en is voornamelijk verantwoordelijk voor de stabiliteit en beweeglijkheid van de wervelkolom. Er is geen direct verband met het spijsverteringssysteem.

Belangrijker in dit verband is echter het overwegen van de indirecte effecten die een SI-gewrichtsblokkade op het lichaam kan hebben. Als de blokkade leidt tot spierverspanningen, pijn en beperkte beweeglijkheid, kan dit ertoe leiden dat betrokkenen minder actief zijn. Dit kan bij sommige mensen invloed hebben op de algemene gezondheid, het welzijn en mogelijk ook de spijsvertering.

Belangrijk: Spijsverteringsproblemen worden doorgaans door veel andere factoren beïnvloed die niets met een blokkade van het SI-gewricht te maken hebben. Dit omvat bijvoorbeeld eetgewoonten, stress en de individuele gezondheidstoestand. Daarom moeten ze altijd naast de SI-gewrichtsblokkade worden gecontroleerd.

Bij sommige betrokkenen kan een SI-gewrichtsblokkade leiden tot blaasproblemen in de vorm van verhoogde urinelozing of moeilijkheden bij het plassen.

Als oorzaak hiervan kunnen spanningen in de spieren rondom het bekken en de bekkenbodem door de blokkade worden genoemd. Dit kan op zijn beurt een verstoring van de normale functie van deze spieren veroorzaken, aangezien de bekkenbodem een cruciale rol speelt bij het beheersen van de blaas- en darmfunctie.

Een SI-gewrichtsblokkade gaat echter niet altijd gepaard met blaasproblemen, aangezien ook andere factoren een rol kunnen spelen. Bijvoorbeeld de individuele anatomie, de algemene spierconditie of de voorgeschiedenis met betrekking tot verwondingen en ziekten.

Een SI-gewrichtsblokkade kan zeer pijnlijk zijn en de beweging van de betrokkenen sterk beperken, maar heeft in de meeste gevallen een positieve prognose met de juiste behandeling. Het proces wordt langduriger als de SI-gewrichtsblokkade chronisch is geworden. Een SI-gewrichtsblokkade moet daarom idealiter snel gediagnosticeerd en behandeld worden. Pijnstillers kunnen in acute gevallen de behandeling in het begin ondersteunen, om beschermende houdingen door de invloed van de pijn te voorkomen en de levenskwaliteit van de patiënten te verbeteren. Het doel moet echter zijn om te lange bedrust te vermijden en zo snel mogelijk weer in (lichte) beweging te komen. Bijvoorbeeld door gematigde mobilisatie en rek- en strekoefeningen. Versterkingsoefeningen van de romp- en bekkenstabiliserende spieren kunnen een nieuwe SI-gewrichtsblokkade voorkomen. Als de oorzaken van de blokkade bekend zijn, moeten betrokkenen idealiter proberen een nieuwe blokkade te voorkomen. Bijvoorbeeld door regelmatig rompversterkend trainen, rek- en strekoefeningen of het corrigeren van aangeleerde verkeerde houdingen bij zitten of lopen.