Train je graag hard, bijvoorbeeld bij een stevige intervaltraining – nog een sprint en nog een – en maakt het je niks uit of daarna je spieren steeds harder worden? Oh, oh, dat kan de dag erna gemeen pijn doen. Vooral bij het oplopen van een trap laten je dijbenen en de hele voorzijde van je benen je luidkeels jammerend weten wat je hebt gedaan. Misschien denken sommigen van jullie nu, ja prima, dat is nou eenmaal supercompensatie en opbouwtraining, maar dat klopt helaas niet. Over spierpijn bestaan er meerdere mythes, maar dankzij gericht sportwetenschappelijk onderzoek wordt er steeds meer duidelijk.
„Spierpijn betekent dat je teveel hebt gedaan”
Dat is voor de sportarts Dr. Lutz Graumann zonneklaar. Uit de microtraumata zouden grotere letsels kunnen ontstaan. Maar alleen als je de spierpijn als waarschuwingssignaal, dat is het namelijk ook, negeert. Kortom: spierpijn treedt gewoonlijk op na een eenmalige overbelasting. Als je nu de waarschwingssignalen van je lichaam langer negeert doe je aan overtraining – en dat is in geen geval goed. Het is een chronische overbelasting, die is samengesteld uit meerdere klachten.
Tegenwoordig weten de onderzoekers, dat spierpijn niet nodig is, om een lichamelijke aanpassing en betere prestaties te bereiken. Dat betekent: als je geen spierpijn krijgt moet je niet denken dat je te weinig hebt getraind. Het signaal voor betere prestaties krijgen je spieren ook zonder (hevige) spierpijn, want de spierpijn zou op basis van het optredende microletsel in de spiervezel zelfs je prestatievermogen kunnen laten afnemen. En dat dan namelijk, als je vanwege de pijn je voorgenomen trainingsplan niet kunt afwerken of tegen de pijn aan traint en je daarbij mogelijk een spierverrekking of een spierscheur oploopt die een langere onderbreking noodzakelijk maakt.
Afhankelijk van de hevigheid van de pijn gaat deze vanzelf na 2 tot 5 dagen over,
maar dat betekent niet dat je dan alleen maar languit op de bank moet liggen. Training ondanks spierpijn kan: als bijvoorbeeld na een intensieve looptraining de voorzijde van je bovenbenen pijn doet, dan kun je ondanks de spierpijn aan sport doen – train in plaats daarvan gewoon bijvoorbeeld je biceps of je rompspieren. In zeldzame gevallen zijn alle grote spiergroepen tegelijkertijd aangedaan. Het kan helpen als je je een schaal van 1 tot 10 voorstelt om zo je eigen klachten te beoordelen. Bij 1 tot 4 ligt alles nog in het groene gebied en kun je je training hervatten, maar moet je wel je spieren extra verzorgen (zie maatregelen). Bij 5 en erger is er meer regeneratie nodig.
Zoals je vast al gemerkt hebt bestaat er bij het thema spierpijn geen zwart of wit, geen duidelijk ja of nee, belangrijk zijn vooral de grijstinten en daarbij ook hoe goed je jezelf kunt inschatten en beoordelen. Als je een beginner bent met lopen, dan is joggen voor jou zeker nog een meer inspannende aangelegenheid. Als je fitnesstoestand echter normaal tot goed is, dan kun je jezelf met een lichte loop zelfs wel goed doen. Daarbij wordt gedoeld op regeneratief lopen, zoals bij de warm-up of cool-down, waarbij je je nog losjes kunt bewegen. Want een lichte activiteit voor het uithoudingsvermogen bevordert de doorbloeding en het sneller afvoeren van ontstekingsproducten via de lymfevaten. Als je je spierpijn uitgerekend hebt opgelopen bij het zachtjes joggen, pak dan liever de fiets en fiets met lichte weerstanden en veel omwentelingen over een vlak terrein. Dat geldt overigens voor iedereen die niet zo zeker weet of joggen nu een goed idee is.
Na een massage kan er pijn optreden die bij benadering aanvoelt als spierpijn. De verklaring hiervoor zijn chemische reacties in de spier, die veroorzaakt worden door de mechanische belasting van de handmatige behandeling. Ook daarbij kunnen microscheurtjes optreden. De massage is echter tegelijkertijd ook het tegenmiddel, want daardoor wordt de doorbloeding bevorderd en worden verharde plekken ook soepel gekneed. Het spierpijnachtige gevoel gaat meestal snel over.
Is je wel eens opgevallen dat je de spierpijn vaak voelt als je je rekt, dus bijvoorbeeld bij het openen van de schouders na het bankdrukken?. Dat komt omdat de microtraumata meestal voorkomen in de Z-schijven, dus de tussenschijven van de fijne spieren. Om die reden is rekken bij acute spierpijn contraproductief, je zou door het rekken de kleine vezelscheurtjes zelfs nog dieper kunnen maken.
De nieuwste wetenschappelijke onderzoeken laten echter zien dat de fasciarol bij spierpijn kan helpen. Reden: de fasciarollen stimuleren de doorbloeding en daardoor ook de afvoer van ontstoken weefseldeeltjes, ze stimuleren tegelijkertijd het fasciale weefsel, maar ook de daarboven liggende huid en de diepere spierlagen. Het is dus goed als je na een inspannende training voor een goede regeneratie zorgt door alle belaste spieren over de fasciarol te rollen. Zo kun je spierpijn, zoals blijkt uit diverse evidencebased onderzoeken, efficiënt verminderen. Foam Rolling is dus een goed middel tegen spierpijn. Ook na een inspannende wandeling of ongewone activiteiten in je vrije tijd zou dat zelfs nog effectiever zijn dan zich te laten masseren.
Tip: rol bij het rollen na de belasting bij voorkeur langzaam over de spiergroepen, voel de pijn goed aan, stop daar dan kort, adem diep in en zodra de druk afneemt rol je centimeter voor centimeter weer verder. Als je bij het rollen kleine verharde plekken aantreft, dan kun je deze ook nog heel gericht met de fasciabal BALL 08 of DUOBALL behandelen. Als deze verkleefde plekken in diepere of voor de rol moeilijk bereikbare weefsellagen voorkomen, dan kun je ze ook met de TRIGGER TOOLS behandelen. En wie nog wat extra's wil doen, die neemt een fasciarol met vibratiekern, de BOOSTER, want deze verlicht aantoonbaar de pijnklachten nog meer.
Veel helpt niet veel
Regel zelf de intensiteit afhankelijk van de mate van pijn. Op een schaal van 1 tot 10 (0 = geen pijn, 10 = ondragelijke pijn) zou je bij de behandeling nooit hoger moeten gaan dan niveau 7.
En het beste kun je vervolgens minstens 5 en hooguit 20 minuten ter ontspanning in een warm bad gaan liggen. Daardoor worden de reperatieprocessen door de betere doorbloeding versneld. Een goed huismiddel tegen spierpijn zijn badadditieven met etherische oliën van sparrennaalden of rozemarijn, die stimuleren de bloedvoorziening nog meer.