Nachtelijk zweten: wat helpt tegen zweten tijdens de slaap?

Waarom we zweten als we slapen

Zweten is een volkomen natuurlijk proces - zelfs tijdens de slaap. Het lichaam voert overtollige warmte van binnen naar buiten af door middel van transpiratie en zorgt zo voor de nodige temperatuurnivellering. De verdampte vloeistof op de huid creëert kou, die vervolgens helpt om de warmtebalans van het lichaam te reguleren.   

Nachtelijk zweten is op zich geen ziekte, maar eerder een symptoom dat kan wijzen op ongunstige slaapomstandigheden of - in het ergste geval - ziekte. Afhankelijk van de ernst kan nachtelijk zweten variëren van een dun laagje zweet op de huid tot doorweekt beddengoed.

Extreem zweten tijdens de slaap (hyperhidrose) is bijzonder problematisch omdat het in veel gevallen kan leiden tot slaapstoornissen. De getroffene wordt wakker van de zweetaanval en het daaropvolgende gevoel van kou en moet zich soms zelfs omkleden. Dat kan vervolgens de terugkeer naar de slaap verstoren en zo leiden tot uitputting en vermoeidheid de volgende dag.  
  
Over het algemeen hoef je je geen zorgen te maken over nachtelijk zweten, zolang het maar af en toe voorkomt en verklaard kan worden door bijvoorbeeld zomerse hitte in de slaapkamer. Als het echter een langdurige aandoening is die niet kan worden toegeschreven aan externe omstandigheden, moet de oorzaak van het zweten tijdens de slaap (hyperhidrose) worden vastgesteld. 
 

In de meeste gevallen kan zweten in bed ‘genezen’ worden door betere slaapomstandigheden, bijvoorbeeld de kamertemperatuur, slaapkleding en beddengoed.      

Als intens zweten tijdens de slaap aanhoudt ondanks optimale omgevingsomstandigheden en aangepast gedrag, moet een arts worden geraadpleegd. In extreme gevallen kan de arts bepalen of het hevig zweten tijdens de slaap een symptoom is van een andere ziekte en hoe deze behandeld moet worden. 

Er zijn veel verschillende oorzaken van nachtelijk zweten. In dit gedeelte willen we echter een paar van de ‘gebruikelijke verdachten’ opnoemen.

Als er geen ziekte verantwoordelijk is voor je nachtelijk zweten, kunnen deze tips je helpen:

Do‘s

• Draag slaapkleding van ademende, functionele materialen
• Houd de temperatuur in je slaapkamer tussen 16-19 graden
• Gebruik beddengoed (lakens) of een deken, geschikt voor de tijd van het jaar of met warmteregulerende eigenschappen, zoals onze HERSTELDEKEN ZOMER 
• Gebruik een kussenovertrek met een verkoelend effect, zoals onze KUSSENSLOOP KLIMAAT
• Neem 30 minuten voor het slapengaan een warme douche of bad
• Volg een gezonde levensstijl en voorkom verschillende ziekten die nachtelijk zweten kunnen veroorzaken
   

Dont‘s 

• Drink 90 minuten voor het slapengaan geen alcohol. Vermijd overmatig alcoholgebruik in het algemeen
• Vermijd pittig en zwaar voedsel voor het avondeten
• Drink geen cafeïnehoudende dranken meer na 14 uur
• Doe geen intensieve intervaltraining 90 minuten voordat je naar bed gaat

In de hete zomermaanden kunnen we vaak niet voorkomen dat we ‘s nachts meer zweten. De hoge temperaturen in de zomer maken het moeilijk om in slaap te vallen en door te slapen. Maar heel weinig mensen hebben airconditioning om de slaapkamer af te koelen tot een optimale temperatuur. Vooral mensen die op een zolderflat wonen, hebben het zwaar te verduren.

Met deze tips kun je de situatie verhelpen, zelfs als je geen airconditioning hebt:

• Houd de ramen overdag gesloten. In de zomer stroomt overdag alleen warme lucht de slaapkamer binnen. Je ramen ‘s ochtends en ‘s avonds even volledig openen, is veel verstandiger.
• Verduister de kamer overdag. Je kunt jaloezieën of verduisterende gordijnen gebruiken om te voorkomen dat overdag warmtestraling de kamer binnenkomt.
• Neem een warme tot lauwe douche voordat je naar bed gaat. Hierdoor verhoogt je lichaamstemperatuur op korte termijn. Na een warme douche daalt je lichaamstemperatuur, waardoor je lichaam beter kan ontspannen. Koude douches ‘s avonds zijn minder aan te raden omdat ze eerder een activerend effect hebben op ons lichaam.
• Gebruik een speciaal zomerdekbed: een dekbed met de juiste temperatuurregeling is belangrijk voor optimale rust ‘s nachts.
• Gekoelde nachtkleding: als je het hele jaar door in pyjama slaapt, kun je deze even in de vriezer stoppen. Deze truc houdt je weliswaar niet de hele nacht koel, maar je kunt misschien wel een aangenaam koele slaapomgeving creëren wanneer je in slaap valt.
• Hang vochtige handdoeken op in de kamer. Terwijl de doeken drogen, onttrekken ze warmte aan de omgeving
• Zorg voor voldoende luchtbeweging: de lucht in de slaapkamer moet kunnen circuleren. Je kunt dit doen met een open raam of een ventilator. Zorg er echter wel voor dat je lichaam niet wordt blootgesteld aan directe tocht om spierspanning te voorkomen.
   

Extra tip:
Neem 2-3 plastic flessen, vul ze met water en leg ze in de vriezer. Ongeveer 30-60 minuten voordat je naar bed gaat, plaats je de bevroren waterflessen voor een ventilator. Zorg ervoor dat er wat ruimte is tussen de ventilator en de waterflessen. Gebruik deze tip om een koel briesje in de slaapkamer te creëren. Zorg ervoor dat de tocht niet rechtstreeks op je lichaam is gericht.

In de meeste gevallen zijn de triggers voor nachtelijk zweten onschuldig en kunnen ze worden vermeden door je gewoonten te veranderen. Als je ‘s nachts zweet zonder dat je tegelijkertijd koorts hebt, is dat een goed teken. Soms kan nachtelijk zweten echter ook een teken zijn van een ernstige ziekte. Wanneer nachtzweten gevaarlijk is, kun je het beste met je arts bespreken. Raadpleeg zeker een arts als het nachtelijk zweten niet te wijten is aan externe omstandigheden zoals ongunstige slaapgewoonten, gekruid eten, verkoudheid of alcoholgebruik. 

In deze gevallen is het zeker zinvol om een arts te raadplegen
•    Regelmatig en zeer hevig zweten ‘s nachts
•    Nachtelijk zweten wordt een chronische aandoening (langer dan drie weken)
•    Koud nachtelijk zweten (zweet dat optreedt zonder warmtegevoel en op een koude huid) 
•    Andere bijkomende symptomen (pijn, koorts, gewichtsverlies, lusteloosheid, …)

Als je nachtelijk zweten zo hevig is dat je pyjama en beddengoed doorweekt zijn, je bezweet wakker wordt en dit vaker voorkomt, raadpleeg je een arts om de oorzaak van je nachtelijk zweten op te helderen. De arts controleert dan eerst je eerdere ziekten, je huidige medicijngebruik, je stress en je gedrags- en omgevingsfactoren, zoals je gebruik van stimulerende middelen of je slaapgewoonten. De belangrijkste stap bij nachtelijk zweten is het vaststellen van de oorzaak - als deze wordt behandeld, kun je het nachtelijk zweten vaar wel zeggen en weer gezond slaapgedrag gaan vertonen zonder steeds wakker te worden.

Het eerste aanspreekpunt voor nachtelijk zweten is normaal gezien je huisarts. Tijdens een eerste consultatie worden meestal vragen gesteld over leefomstandigheden, eetgewoontes en huidige klachten. Er worden dan verschillende onderzoeken uitgevoerd om een geschikte specialist te raadplegen. 

Als er geen lichamelijke oorzaken voor het nachtelijk zweten worden gevonden, spreken artsen van ‘idiopathisch nachtelijk zweten’. De zweetklieren zijn dan ‘s nachts om onverklaarbare redenen overactief. In dergelijke gevallen kan het raadzaam zijn om een psychotherapeut of psychiater te raadplegen. 

Veranderingen in hormonen kunnen een oorzaak zijn van nachtelijk zweten. Vooral vrouwen ervaren zulke hormonale veranderingen wanneer ze in de menopauze komen. De mate en frequentie van zweten verschilt van vrouw tot vrouw. Tijdens de menopauze nemen de vrouwelijke geslachtshormonen progesteron en oestrogeen af, terwijl de hormonen adrenaline en noradrenaline toenemen. Deze hormonale verandering stimuleert de zweetproductie, zowel overdag als ‘s nachts. Niet alle vrouwen worstelen hiermee. Wie last heeft van opvliegers, kan een gynaecoloog raadplegen. 

Schommelende hormoonspiegels tijdens en na de zwangerschap kunnen ook leiden tot hevig zweten ‘s nachts bij vrouwen. 

Het effect is ook zichtbaar tijdens de menstruatie. Vooral voor, tijdens of na de menstruatie kunnen vrouwen last hebben van zweten. 

Hevig zweten ‘s nachts bij mannen kan ook veroorzaakt worden door hormonale veranderingen. Hoewel de hormoonhuishouding niet zo plotseling verandert als bij vrouwen, daalt het testosteronniveau bij mannen ook naarmate ze ouder worden. We kunnen dus zeggen dat ook mannen vroeg of laat in de overgang komen. Hormonale veranderingen beginnen meestal rond de leeftijd van 40 jaar - dat is iets eerder dan bij vrouwen. Het testosteronniveau daalt echter niet drastisch, maar het proces verloopt geleidelijker. De gevolgen van een daling van het testosteronniveau zijn mogelijke seksuele stoornissen, een lagere botdichtheid, maar ook nachtelijk zweten kan optreden.

We zweten allemaal in onze slaap. De intensiteit verschilt van persoon tot persoon. Nachtelijk zweten kan een symptoom zijn van een ziekte. Nachtelijk zweten is echter veel vaker te wijten aan levensstijl, eetgewoontes en slaapomstandigheden. Je kunt eenvoudige maatregelen nemen om hevig zweten tijdens het slapen te voorkomen. Toch is het altijd verstandig om het eventuele risico op een ziekte met een arts te bespreken, vooral als je gedurende een langere periode drijfnat van het zweet wakker wordt.